Dünyanın en uzak noktasında ölümcül virüs alarmı

Dünya’nın en izole bölgesi olarak bilinen Antarktika, şimdi ölümcül bir hayvan salgınıyla karşı karşıya. Bilim insanları, yüksek derecede bulaşıcı kuş gribi virüsünün (HPAIV) ilk kez Antarktika’da kuş ve memeli türlerinde tespit edildiğini duyurdu.

2021’den bu yana H5N1 virüsünün farklı bir türü olan “clade 2.3.4.4b”, Avrupa’dan Amerika kıtasına ve oradan da Güney Amerika’ya yayılarak, birçok kuş ve memeli türünde büyük ölümlere neden oldu.

Şimdi ise virüs, göçmen kuşlar aracılığıyla Antarktika’ya ulaşmış olabilir.

Bölgedeki ünlü türler, özellikle albatroslar ve penguenler, varoluşsal bir tehdit altında.

Britanya Antarktika Araştırmaları Kurumu’nun (BAS) yaptığı araştırmaya göre, bu bölgelerdeki ekosistemlerin, birçok kuş ve deniz memelisi türü için önemli sığınaklar olduğu belirtiliyor.

Salgınlar, halihazırda tehlike altındaki bu türler için büyük bir tehdit oluşturuyor.

33 kuş ve 17 memeli ölümü kaydedildi
İlk olarak 17 Eylül 2023’te, Antarktika ile Arjantin arasında yer alan Güney Georgia Adaları’nda bir dev fırtına kuşunun ölmesiyle başlayan salgın, kısa sürede yayılmaya başladı.

Araştırmacılar, aralık ayına kadar 33 kuş ve 17 memeli ölümü kaydetti. Test edilen bu canlıların yüzde 66’sında H5N1 virüsü tespit edildi.

Falkland Adaları’nda da kara kaşlı albatroslar ve güney fırtına kuşlarında virüs tespit edildi.

Antarktika ana karasında henüz resmi bir vaka bildirilmemiş olsa da, bazı bilim insanları hayvan salgınının kıtaya ulaştığını düşünüyor.

Özellikle Adélie penguenleri ve Antarktika karabatakları arasında Mart 2024’te virüs şüphesiyle araştırmalar başlatıldı. Eğer bu bulgular doğrulanırsa, H5N1’in ulaşmadığı tek kıta olarak Avustralya kalacak.

Güney Amerika’daki salgının, hayvanlar üzerinde “son derece yıkıcı” olduğu belirtiliyor.

Salgın, birçok kuş ve memeli türünde toplu ölümlere neden oldu. Bazı türlerde ölüm oranı yüzde 40’a kadar yükseldi.

Antarktika’daki izole türler için bu durum, geri dönüşü olmayan bir sona işaret edebilir. Özellikle Bird Island’daki Antarktika kürklü fokları ve ana karadaki penguen kolonileri ciddi kayıplar yaşıyor.

Çalışmanın sonuçları, Nature Communications dergisinde yayımlandı.

ABD’de de “hayvan teması olmadan” ilk kuş gribi vakası tespit edildi
ABD’de bir kişi daha kuş gribine yakalandı, ancak halk sağlığı yetkilileri bu kez, kişinin yüksek derecede patojenik kuş gribi virüsünü (HPAIV) nasıl kaptığını bilmiyor.

Sağlığına kavuşan hasta, bu yıl ABD’de kuş gribine yakalanan 14’üncü kişi oldu ve “hayvanla doğrudan teması olmayan” ilk vaka olarak kaydedildi.

Bu bilgi, Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri (CDC) tarafından paylaşıldı.

Daha önceki tüm insan vakaları, hasta hayvanlarla teması olan kümes hayvancılığı veya süt çiftliği işçileri arasında görülmüştü.

Ancak bu yeni vaka, CDC’nin çözmeye çalıştığı bir gizem olarak dikkat çekiyor.

Bilim insanları, insanlara nasıl adapte olduğunu anlamaya çalışıyor
22 Ağustos’ta, Missouri eyaletinde bir hastanede tedavi gören yetişkin bir hasta, H5N1 suşunun daha önce yalnızca kümes hayvanları ve vahşi kuşlar arasında tespit edildiği bölgede kuş gribi virüsü için pozitif test verdi.

Başlangıçta hasta, insanlarda görülen bir alt türe uymayan bir Influenza A testi ile tespit edildi.

Daha sonra yapılan testlerde ise hastanın, şu anda ABD’nin yanı sıra Avrupa, Güney Amerika, Afrika, Asya’nın bazı bölgeleri ve Antarktika’da vahşi ve evcil hayvanlar arasında yayılan kuş gribi virüsünü kaptığı ortaya çıktı.

Bu kişinin hayvanlarla bilinen bir teması olmamakla birlikte, farkında olmadan enfekte bir hayvanla temas etmiş olabileceği düşünülüyor.

CDC yetkilileri, bu son insan vakasının virüs genomunu dizileyerek patojenin nereden geldiğini ve insanlara nasıl adapte olmuş olabileceğini anlamaya çalışıyor.

İnsandan insana temasa dair kanıt yok
Missouri’deki hasta, virüsü yakın temaslarına bulaştırmadı ve şu ana kadar insanlardan insanlara bulaştığına dair bir kanıt bulunmamakta. Bu nedenle CDC, kuş gribinin halk için oluşturduğu tehdidi “düşük” olarak nitelendiriyor.

Missouri Sağlık ve Sosyal Hizmetler Departmanı, “Genel halk arasında sürekli bir bulaşma veya enfeksiyon riski düşük kalmaya devam ediyor” şeklinde açıklama yaptı.

Ancak, bu hastanın hastaneye yatması endişe verici bir işaret olarak değerlendiriliyor; şu aşamada hastanın ağır semptomlarının virüsün kendisinden mi yoksa altta yatan sağlık sorunlarından mı kaynaklandığı bilinmiyor.

CDC Başkan Yardımcısı Nirav Shah, temmuz ayında The Guardian’a verdiği özel bir röportajda, ekibinin kuş gribinin insanlarda daha ağır semptomlara neden olup olmadığını yakından izlediğini belirterek, bu durumun virüsün halk sağlığı için tehlikeli olabilecek şekilde mutasyona uğradığını gösterebileceğini ifade etmişti.

Shah, “Eğer çiftlik ya da tavuklarla hiçbir bağlantısı olmayan kişilerde belirtiler görmeye başlarsak, bu büyük bir endişe kaynağı olur” demişti.

Missouri’deki son vaka, ülkenin grip izleme sistemi kapsamında tespit edilen ilk kuş gribi vakası olarak kayıtlara geçti.