Dünyada 2024 böyle geçti: Ekim-kasım-aralık

2024 Nobel Ekonomi Ödülü’nü, kurumların oluşumu ve refaha etkilerine ilişkin çalışmaları nedeniyle Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James Robinson kazanması, Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) elebaşı Fetullah Gülen’in ölmesi, Uluslararası Ceza Mahkemesinin (UCM) Gazze’de işlenen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hakkında tutuklama emri çıkarması, Donald Trump’ın ABD’nin 47. başkanı seçilmesi, Suriye’deki 61 yıllık Baas rejiminin çökmesi, Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’un muhalefetin devlet karşıtı aktivitelere bulaştığı gerekçesiyle ülkede “sıkıyönetim” ilan etmesi, Fransa’da Mecliste güvenoyu alamayan Başbakan Michel Barnier’nin merkez sağcı azınlık hükümetinin 3 aylık görevinin ardından düşmesi, Almanya’da Başbakan Olaf Scholz’un güvenoyu alamaması nedeniyle erken seçime gidilmesi ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Suriye’nin başkenti Şam’da Suriye’deki yeni yönetimin lideri Ahmed Şara ile bir araya gelmesi 2024’ün son çeyreğine damga vurdu.

2024 Nobel Ekonomi Ödülü’ne, 14 Ekim’de kurumların oluşumu ve refaha etkilerine ilişkin çalışmalarından dolayı Acemoğlu, Johnson ve Robinson layık görüldü.

FETÖ ve mensupları, 21 Ekim’de sosyal medya hesaplarında elebaşı Gülen’in öldüğünü açıkladı. Aynı gün içerisinde Dışişleri Bakanı Fidan, Ukraynalı mevkidaşı Andrii Sybiha ile Ankara’daki görüşmesinin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında, “FETÖ örgütü elebaşının ölümünü istihbarat kaynaklarımız da doğruluyor.” dedi. Fidan, terörle mücadelede kararlılığın devam edeceğini belirterek “Bu karanlık örgütün lideri ölmüştür.” ifadesini kullandı.

UCM, 21 Kasım’da Gazze’de işlenen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama emri çıkardığını duyurdu. Mahkeme ayrıca İsrail’in, UCM’nin yargı yetkisine ilişkin itirazlarını reddederek Filistin topraklarında işlenen suçlar üzerinde yargı yetkisinin bulunduğuna hükmetti.

ABD’liler 5 Kasım’da başkanlık seçimi için sandık başına gitti. Cumhuriyetçilerin adayı Trump ile Demokratların adayı Kamala Harris’in yarıştığı seçimi Trump kazandı. Rakibi Harris’e yaklaşık 5 milyon oy fark atan Trump, zafer konuşmasında “47. başkan seçilmem dolayısıyla Amerikan halkına teşekkür ediyorum.” dedi.

Suriye’de 27 Kasım’da rejim karşıtı silahlı gruplar ile Beşşar Esed güçleri arasında çatışmalar yoğunlaştı. Rejim karşıtı silahlı gruplar, 30 Kasım ile 7 Aralık tarihleri arasında Halep, İdlib, Hama ve Humus gibi en büyük illerde üstünlük kurdu. Suriye’de 1963’de iktidara gelen Baas Partisinin 61 yıllık iktidarı, 2011’de özgürlük talebiyle başlayan halk hareketlerinin şiddetle bastırılmak istenmesiyle patlak veren iç savaşta, başkent Şam’ın 8 Aralıkta rejimin kontrolünden çıkmasıyla çöktü. Rejim lideri Beşşar Esed, 8 Aralık’ta başkentten kendisi ve ailesi için sığınma sağlama kararı alan Rusya’ya kaçtı.

Güney Kore Devlet Başkanı Yoon, 3 Aralık gecesi televizyonda yaptığı konuşmada, “muhalefetin devlet karşıtı aktivitelere karıştığı” gerekçesiyle sıkıyönetim ilan etti. Aynı gece Ulusal Mecliste düzenlenen acil oturumda sıkıyönetim kararının kaldırılmasına ilişkin verilen önerge, 190 milletvekilinin oyuyla kabul edildi. Ulusal Meclis Başkanlığı Ofisi, sıkıyönetimin, yapılan oylamanın ardından “hükümsüz” hale geldiğini açıkladı. Bunun üzerine Bakanlar Kurulunu toplayan Yoon, kabinenin onayının ardından sıkıyönetimi sona erdirdiğini duyurdu.

Fransa’da Mecliste güvenoyu alamayan Başbakan Barnier’nin merkez sağcı azınlık hükümeti 3 aylık görevinin ardından 4 Aralıkta düştü. Fransa’da muhalif solcu ve aşırı sağcı milletvekilleri Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un 3 ay önce atadığı Michel Barnier’nin merkez sağcı azınlık hükümetinin güvenoyu alamayarak düşmesini memnuniyetle karşıladı. Macron, Başbakan Barnier’nin istifasını onayladı. Barnier hükümetinin düşürülmesinin ardından Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından 13 Aralık’ta Başbakan olarak atanan François Bayrou yeni hükümeti kurdu.

Almanya Başbakanı Scholz, Almanya Anayasası’nın 68. maddesi uyarınca Federal Mecliste güvenoyu talebinde bulundu. Scholz, Federal Mecliste 16 Aralıkta yapılan oylamada güvenoyu alamadı. Ülkede erken seçim süreci başladı.

Dışişleri Bakanı Fidan, Suriye’nin başkenti Şam’da Suriye’deki yeni yönetimin lideri Ahmed eş-Şera ile bir araya geldi. Fidan, Suriye’ye resmi ziyaret düzenleyen ilk Dışişleri Bakanı oldu.

1 EKİM

– Japonya’da iktidardaki Liberal Demokrat Partinin (LDP) yeni lideri İşiba Şigeru, Temsilciler Meclisinde düzenlenen olağanüstü oturumda ülkenin başbakanı seçildi.

– Mark Rutte, NATO Genel Sekreterliğini Jens Stoltenberg’den resmen devraldı.

– Meksika’da Claudia Sheinbaum, yemin ederek ülkenin ilk kadın devlet başkanı oldu.

2 EKİM

– Fas Yüksek Planlama Kurumu, ülke nüfusunun son 10 yılda 3 milyondan fazla artarak yaklaşık 37 milyona ulaştığını açıkladı.

3 EKİM

– Fransa’nın başkenti Paris’te Ocak 2015’te Charlie Hebdo dergisi binasına düzenlenen saldırıya ilişkin davada yargılanan Peter Cherif’e ömür boyu hapis cezası verildi.

4 EKİM

– Güney Afrika ülkesi Lesotho Krallığı, ülkenin bağımsızlığının 58. yılını kutladı.

5 EKİM

– Türkiye’nin Amersfoort Fahri Başkonsolosluğu, Türkiye-Hollanda Dostluk Antlaşması’nın 100. yılında resmi törenle açıldı.

6 EKİM

– İsrail’in Gazze’deki soykırımının protesto edildiği Washington’da, Beyaz Saray yakınlarında gazeteci olduğunu iddia eden bir kişi kendini yakmaya çalıştı.

– İsrail ordusunun Gazze Şeridi’nin kuzeyine düzenlediği saldırıda Anadolu Ajansı (AA) serbest kameramanı Hasan Hamad hayatını kaybetti.

7 EKİM

– İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik saldırılarının üzerinden bir yıl geçti. Gazze Şeridi’nde sokaklar toplu mezara dönüşmüş durumda.

– Tunus’ta, Cumhurbaşkanı Kays Said, 6 Ekim’de yapılan cumhurbaşkanı seçimlerini yüzde 90,69 oy oranıyla kazandı.

– 2024 Nobel Tıp Ödülü’nü “mikroRNA’nın keşfi ve gen düzenlemesi” çalışmalarından dolayı ABD’li Victor Ambros ve Gary Ruvkun kazandı.

8 Ekim

– 2024 Nobel Fizik Ödülü’nü “yapay sinir ağları ile makine öğrenimini sağlayan çalışmalarından” dolayı ABD’li John Hopfield ve İngiliz Geoffrey Hinton kazandı.

9 Ekim

– Japonya Başbakanı İşiba Şigeru, 27 Ekim’deki erken seçim öncesi Temsilciler Meclisini feshetti.

– 2024 Nobel Kimya Ödülü, “bilgi-işlemsel protein tasarımı” alanındaki çalışmalarından dolayı David Baker ve “protein yapı tahmini”yle ilgili çalışmalarından dolayı Demis Hassabis ile John Jumper’a verildi.

– İngiltere’de Filistin destekçisi Youth Demand grubu aktivistleri, Ulusal Galeri’de sergilenen Pablo Picasso’nun “Le Maternite (Annelik)” isimli tablosunun üzerine AA foto muhabiri Ali Jadallah’ın Gazze’de çektiği anne ve çocuğunun fotoğrafını yapıştırdı.

10 EKİM

– İkinci Dünya Savaşı sırasında kaybolan ve Nazilerin çaldığı düşünülen dünyaca ünlü Fransız ressam Claude Monet’nin “Bord de Mer” tablosu, 83 yıl sonra asıl sahiplerinin torunlarına iade edildi.

– 2024 Nobel Edebiyat Ödülü’nü “şiirsel düzyazısı nedeniyle” Güney Koreli roman yazarı Han Kang kazandı.

11 EKİM

– 2024 Nobel Barış Ödülü, “nükleer silahlardan arındırılması” alanındaki çalışmalarından dolayı Japon kuruluş Nihon Hidankyo’ya verildi.

– Almanya’nın Kuzey Ren Vestfalya (KRV) eyaletindeki Neuenrade beldesinde inşa edilen, İslam Toplumu Milli Görüş’e (IGMG) bağlı Mevlana Camisi ve külliyesi düzenlenen törenle ibadete açıldı.

12 EKİM

– Eski İskoçya Başbakanı Alex Salmond, Kuzey Makedonya’nın güneybatısındaki Ohri şehrinde hayatını kaybetti.

13 EKİM

– AA’nın Gazze’deki foto muhabiri Ali Jadallah, Fransa’daki Normandiya bölgesi tarafından verilen Bayeux Calvados Normandy Ödülleri’nde üçüncülük ödülünün sahibi oldu.

– Amerikalı milyarder Elon Musk’ın sahibi olduğu SpaceX’in fırlattığı Starship roketinin güçlendiricisi, beşinci test uçuşunda başarılı şekilde iniş gerçekleştirdi.

14 EKİM

– 2024 Nobel Ekonomi Ödülü’nü, kurumların oluşumu ve refaha etkilerine ilişkin çalışmaları nedeniyle Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James Robinson kazandı.

16 EKİM

– AA’nın düzenlediği uluslararası haber fotoğrafı yarışması İstanbul Photo Awards’un 10. yılının ikinci sergisi, New York’ta izlenime sunuldu.

– Nijerya’nın kuzeyindeki Jigawa eyaletinde, akaryakıt taşıyan tankerin patlaması sonucu 181 kişi öldü.

18 EKİM

– Hamas’ın Siyasi Büro Üyesi Halil el-Hayye, hareketin lideri Yahya Sinvar’ın İsrail saldırısında hayatını kaybettiğini belirtti.

– Hamas, İzzeddin el-Kassam Tugayları komutanlarından Mahmud Hamdan’ın da Hamas Siyasi Büro Başkanı Yahya Sinvar’la birlikte girdiği çatışmada hayatını kaybettiğini bildirdi.

20 EKİM

– Endonezya’da 14 Şubat’taki devlet başkanı seçimini kazanan Prabowo Subianto, yemin ederek görevine başladı.

21 EKİM

– FETÖ elebaşı Fetullah Gülen öldü.

– Vietnam’da, Vietnam Komünist Partisi (VKP) daimi üyesi Luong Cuong, devlet başkanı seçildi.

23 EKİM

– ABD’nin 13 eyaletinde McDonald’s restoranlarında üretilen hamburgerlerde tespit edilen kolibasili (E.Coli) bakterisi nedeniyle 104 kişi hastalandı, 1 kişi öldü.

24 EKİM

– Mozambik’te 9 Ekim’de düzenlenen cumhurbaşkanı seçimini, iktidardaki Mozambik Kurtuluş Cephesinin (FRELIMO) adayı Daniel Chapo kazandı.

25 EKİM

– ABD Havacılık ve Uzay Ajansının (NASA) Crew-8 misyonu kapsamında uzaya gönderilen 3 astronot ve 1 kozmonot, uzay istasyonunda geçirdikleri yaklaşık 8 ayın ardından dünyaya döndü.

26 EKİM

– Gürcistan’da halk, 11. parlamentoyu seçmek için sandık başına gitti.

27 EKİM

– Japonya’da halk, erken milletvekili genel seçimlerinde oy vermek için sandık başına gitti. İktidardaki Liberal Demokrat Partisi (LDP), seçimlerde, 2009’dan bu yana ilk kez ulusal parlamentonun alt kanadı Temsilciler Meclisinde (Şuugiin) çoğunluğu kaybetti.

28 EKİM

– Kosova’nın güneybatısındaki Prizren şehrinde inşa edilecek Türk Kültür Merkezi’nin temeli törenle atıldı.

– ABD’de Texas eyaletinin büyük şehirlerinden biri olan Plano’nun Belediye Başkanı John Muns, 29 Ekim’i kentte “Türkiye Cumhuriyeti Günü” ilan etti.

29 EKİM

– Hizbullah’ın yeni Genel Sekreteri’nin Naim Kasım olduğu duyuruldu.

30 EKİM

– İspanya’nın özellikle doğu ve güney bölgelerini etkisi altına alan şiddetli yağışın can kayıplarına yol açtı, 222 kişi hayatını kaybetti.

– ABD’nin Maryland Valisi Wes Moore, 29 Ekim’in eyalet genelinde “Türkiye Cumhuriyeti Günü” ilan edildi.

31 EKİM

– Almanya, vatandaşı Cemşid Şarmehd’in İran’da idam edilmesine tepki olarak İran’ın Frankfurt, Münih ve Hamburg Başkonsolosluklarını kapatma kararı aldı.

– Bangladeş’te göstericiler, 5 Ağustos’ta ülkeden ayrılarak Hindistan’a giden eski Başbakan Şeyh Hasina Vecid’e desteğiyle bilinen Jatiya Partisi4nin (JaPa) genel merkezini ateşe verdi.

– Irak’ta yaklaşık bir yıldır boş olan Meclis Başkanlığı koltuğuna eski Meclis başkanlarından Mahmud Meşhedani seçildi.

1 KASIM

– Çin, Antarktika kıtasında saha çalışmaları yürüteceği 41. araştırma seferine başladı.

3 KASIM

– Pakistan’da hava kirliliğinin rekor seviyeye ulaştığı Lahor kentindeki tüm ilkokullarda eğitime ara verildi.

4 KASIM

– Moldova’da cumhurbaşkanı seçiminin ikinci turunda, mevcut Cumhurbaşkanı Maya Sandu en çok oyu alarak ikinci kez seçildi.

– Kırgızistan Dijital Kalkınma Bakanlığı, AA muhabiri Nazir Aliyev’e ödül verdi.

5 KASIM

– ABD’de, Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump ile Demokratların adayı Kamala Harris’in yarıştığı başkanlık ve Kongre seçimleri için vatandaşlar sandığa gitti. Cumhuriyetçi Donald Trump, ABD’nin 47. başkanı seçildi.

– İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Savunma Bakanı Yoav Gallant’ı görevden aldı.

7 KASIM

– Kanada’nın “güvenlik risklerini” gerekçe göstererek TikTok’un ülkede ticari faaliyet göstermesini yasakladığı bildirildi.

– İsrail Meclisi (Knesset), 14 yaşından küçük Filistinli çocuklara hapis cezası uygulanmasını mümkün kılan bir yasayı kabul etti.

8 KASIM

– Fransa’nın önde gelen tarihi ve turistik mekanlarından olan, Paris’teki Notre Dame Katedrali’nin çanları 2019’daki yangından 5 yıl sonra ilk kez çaldı.

9 KASIM

– Pakistan’ın güneybatısında bulunan Belucistan eyaletindeki tren istasyonunda meydana gelen patlamada 26 kişi hayatını kaybetti.

10 KASIM

– Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Büyük Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ebediyete intikalinin 86. yılı, dünya genelinde törenlerle anıldı.

11 KASIM

– Japonya’da Liberal Demokrat Parti (LDP) lideri İşiba Şigeru mecliste yapılan seçimde yeniden başbakan oldu.

12 KASIM

– Pakistan’ın doğusundaki Pencap eyaletinde “tehlikeli” seviyeye ulaşan hava kirliliği, uzaydan görülebilir hale geldi.

– Yeni Zelanda Başbakanı Christopher Luxon, 1950-2019 yıllarında devlet veya kilise bakımı altında istismara maruz kalan yüz binlerce çocuk ve yetişkin mağdurdan özür diledi.

– Çin’in Guangdong eyaletinde bir kişinin aracını yürüyüş yapanların üzerine sürmesi sonucu 35 kişi öldü, 43 kişi yaralandı.

14 KASIM

– Pakistan’a ait bir kargo gemisinin Bangladeş limanına yanaşmasıyla iki Güney Asya ülkesi arasında 1971’den bu yana ilk kez doğrudan deniz yoluyla ticaret yapıldı.

– Okyanusya ülkesi Solomon Adaları’nda “dünyanın en büyük mercan kolonisi”nin bulunduğu bildirildi.

15 KASIM

– Sri Lanka’daki erken parlamento seçimlerinde, Devlet Başkanı Anura Kumara Dissanayake’nin Marksist eğilimli partisi Ulusal Halk Gücü’nün (NPP) öncülüğünü yaptığı blok kazandı.

17 KASIM

– Hindistan Savunma Bakanlığı, menzili 1500 kilometreyi aşan yerli bir hipersonik füzeyi denedi.

– Katoliklerin ruhani lideri ve Vatikan Devlet Başkanı Papa Franciscus, “bazı uzmanlara göre İsrail saldırısı altındaki Gazze’de olup bitenlerin bir soykırımın özelliklerini taşıdığını, bunun hukukçuların ve uluslararası kuruluşların belirlediği bu teknik tanıma uyup uymadığının araştırılması gerektiğini” belirtti.

18 KASIM

– İngiltere Başbakanı Keir Starmer ile Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Brezilya’nın Rio de Janeiro şehrinde düzenlenen 19. G20 Liderler Zirvesi’nde bir araya geldi. Böylelikle, İki ülke liderleri 2018’den bu yana ilk kez yüz yüze görüştü.

19 KASIM

– Baltık Denizi’nde Finlandiya ile Almanya ve İsveç ile Litvanya arasında bağlantı kuran deniz altı telekomünikasyon kablolarının koptuğu, olayla ilgili sabotaj ihtimalinin değerlendirildiği bildirildi. Litvanya ile İsveç arasındaki bir iletişim kablosunda da arıza tespit edildi.

20 KASIM

– Özbekistan’da geçen ay yapılan seçimlerin ardından yeni hükümetin kurulması için istifa eden Abdulla Aripov, yeniden başbakan oldu.

– Cambridge Sözlüğü, ünlü isimlerin etkisiyle sosyal medyada yaygın olarak kullanılan “manifest”i bu yılın kelimesi olarak açıkladı.

21 KASIM

– UCM, Gazze’de işlenen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallanthakkında tutuklama emri çıkardı. Netanyahu, UCM’nin kararını tanımayacaklarını söyledi.

22 KASIM

– ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), UCM’nin İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama emri çıkarmasını reddettiklerini bildirdi

23 KASIM

– Türkiye’nin 2025 Akademi Ödülleri (Oscar) En İyi Uluslararası Film kategorisinde aday gösterdiği Zeki Demirkubuz’un “Hayat” filmi, ABD’nin New York kentindeki Türkevi’nde izleyicilerle buluştu.

24 KASIM

– Güney Amerika ülkesi Ekvador’da, Türkiye ile Ekvador arasındaki ilişkilerin gelişimine katkı sunacak Türkiye Cumhuriyeti Fahri Başkonsolosluğunun açılışı gerçekleştirildi.

– Romanya’daki cumhurbaşkanı seçimi ikinci tura kaldı.

25 KASIM

– Güney Amerika ülkesi Uruguay’da düzenlenen devlet başkanlığı seçiminin 2. turunda sol görüşlü aday Yamandu Orsi, seçimden zaferle ayrıldı.

– ABD Adalet Bakanlığı, ülkenin seçilmiş başkanı Donald Trump’a karşı, 2020 seçimlerine müdahale ettiği iddiasıyla açılan davanın düşürüldüğünü açıkladı.

26 KASIM

– ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump, başkanlık görevini devraldığında Meksika ve Kanada’dan gelen tüm ürünlere yüzde 25, Çin’den gelen ürünlere ise ilave yüzde 10 gümrük vergisi uygulayacağını duyurdu.

– Rus mahkemesi, geçen yıl Kur’an-ı Kerim yakan Nikita Juravel’i “devlete ihanet” suçundan 14 yıl hapis cezasına çarptırdı.

27 KASIM

– ABD Başkanı Joe Biden, Lübnan ile İsrail hükümetleri arasında ateşkes anlaşmasına varıldığını ve ateşkesin yerel saatle 04.00’te yürürlüğe gireceğini açıkladı. Fransa ve ABD, Lübnan ve İsrail arasındaki ateşkesin tamamen uygulanması için bu iki ülkeyle birlikte çalışacağını bildirdi.

– UCM Başsavcısı Kerim Han, Myanmar askeri yönetim lideri General Min Aung Hlaing hakkında, Arakanlı Müslümanlara (Rohingya) karşı işlediği suçlar nedeniyle tutuklama emri çıkarılmasını talep etti.

29 KASIM

– Suriye’de Beşşar Esed rejimi güçleriyle çatışan rejim karşıtı silahlı gruplar, Halep kent merkezine girmeye başladı. Esed rejimi güçleriyle çatışan rejim karşıtı silahlı gruplar, İdlib’in stratejik öneme sahip Serakib ilçesinin kontrolünü ele geçirdi.

– Suriye rejim güçleri, Halep Uluslararası Havalimanı dahil bazı stratejik yerleri PKK/YPG’ye bırakıp çekildi.

30 KASIM

– Irak yönetimi, ülke sınırlarının tamamen kapatıldığını bildirdi.

1 ARALIK

– İsrail’in aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, özellikle Araplar ile Yahudilerin karışık olarak yaşadığı kentlerde bulunan camilerdeki hoparlörlere el konulması talimatı verdi.

– Suriye Milli Ordusu (SMO), PKK/YPG’nin Tel Rıfat ile Suriye’nin kuzeydoğusu arasında terör koridoru oluşturma planına karşı Özgürlük Şafağı Operasyonu’nu başlattı.

2 ARALIK

– İzlanda’da 30 Kasım’da yapılan genel seçimlerde Sosyal Demokrat İttifak, 63 sandalyeli parlamentoda 15 sandalye kazanarak birinci oldu.

– ABD Başkanı Joe Biden, daha önce verdiği sözün aksine, vergi kaçırmaktan ve silah edinmede usulsüzlük yapmaktan suçlanan oğlu Hunter Biden’ı affetti. Biden’ın oğlu Hunter Biden’ı affetmesinin ardından ilgili dava dosyası hakim tarafından kapatıldı.

– Oxford Sözlüğü, sosyal medyanın gereksiz ve eğlencelik kullanımını ifade eden “beyin çürümesi”ni yılın kelimesi seçti.

3 ARALIK

– Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, muhalefetin devlet karşıtı aktivitelere bulaştığını belirterek ülkede “sıkıyönetim” ilan etti. Genelkurmay Başkanı General Park An-su’nun sıkıyönetim komutanı olarak atandı. Güney Kore’de Ulusal Meclis, sıkıyönetimin kaldırılmasını oylayarak kabul etti. Yoon, ilanından yaklaşık 6 saat sonra sıkıyönetimi sonlandırma kararı aldığını bildirdi.

– Panama Belgeleri, Pandora Belgeleri, Pegasus Projesi gibi geniş çaplı belge ve veri sızıntılarını dünya gündemine taşıyan, önde gelen araştırmacı gazetecilik kuruluşu Organize Suç ve Yolsuzluk Raporlama Projesi’nin (OCCRP) kurulduğu 2008’den bu yana en büyük fon sağlayıcısının ABD hükümeti olduğu, Washington’un OCCRP’nin yöneticilerini veto hakkı olduğu ortaya çıktı.

4 ARALIK

– Güney Kore’de muhalefet partileri, sıkıyönetim ilanı nedeniyle Devlet Başkanı Yoon Seuk Yeol’un görevinden azledilmesi için Ulusal Meclise önerge sundu.

– Fransa’da Mecliste güvenoyu alamayan Başbakan Michel Barnier’nin merkez sağcı azınlık hükümeti 3 aylık görevinin ardından düştü.

– Angola ziyareti kapsamında başkent Luana’ya giden ABD Başkanı Joe Biden, “tarihi kuraklıklar nedeniyle yerlerinden edilen Afrikalılar için” 1 milyar dolardan fazla insani yardım paketi açıkladı.

5 ARALIK

– Suriye’nin Hama ilindeki Beşşar Esed rejimi karşıtı silahlı gruplar, kent merkezinin kontrolünü ele geçirdi.

– İngiltere’de 2023’te erkek çocuklarına en çok verilen isim Muhammed, kız çocuklarında en popüler isim Olivia oldu.

– Güney Kore’de polis, Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol hakkında “sıkıyönetim ilan ederek vatana ihanet ettiği” suçlamasıyla soruşturma başlattı.

6 ARALIK

– Güney Amerika ülkesi Kolombiya, ülke tarihindeki “en büyük doğal gaz keşfini” gerçekleştirdiğini bildirdi.

– Suriye rejimi, ülkenin Irak sınırındaki Deyrizor il merkezinin kontrolünü terör örgütü PKK/YPG’ye devretti.

– Romanya Anayasa Mahkemesi, 24 Kasım’da yapılan cumhurbaşkanı seçimi ilk tur sonuçlarını iptal etti.

7 ARALIK

– Suriye’de yoğunlaşan çatışmalarda Suriye rejimi güçlerinin alan kayıpları ve çekilmeleri devam ederken ülkenin güneyinde Ürdün ve Irak sınırında konuşlu ABD destekli muhalif gruplar, hem kuzey hem de başkent Şam yönünde genişliyor. Rejim güçlerine karşı ilerleyen gruplar, başkentin güney banliyölerine girmeye başladı. Suriye rejimi, başkent Şam’da büyük ölçüde kontrolü kaybetti.

– Güney Kore’de muhalefet partilerinin, Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’un 3 Aralık gecesi yaptığı beklenmedik sıkıyönetim ilanı nedeniyle görevden alınması için meclise sundukları önerge, yeterli sayıya ulaşılamaması sebebiyle kabul edilmedi.

8 ARALIK

– Suriye’de 1963’de iktidara gelen Baas Partisinin 61 yıllık kanlı iktidarı, 2011’de özgürlük talebiyle başlayan halk hareketlerinin şiddetle bastırılmak istenmesiyle patlak veren iç savaşta, başkent Şam’ın rejimin kontrolünden çıkmasıyla çöktü. Suriye devlet televizyonunda yayınlanan videoda, bir grup muhalif, Esed’in devrildiğini ve cezaevlerindeki tüm tutsakların serbest bırakıldığını duyurdu. Rejim lideri Esed, başkentten kendisi ve ailesi için sığınma sağlama kararı alan Rusya’ya kaçtı.

– Baas rejimi ve Esed ailesi iktidarının çöktüğü Suriye’de, rejim karşıtı silahlı gruplar, ülkenin doğusunda alan kazanmaya çalışan terör örgütü PKK/YPG’nin işgaline geçen Deyrizor’un merkezine girmeye başladı.

9 ARALIK

– İsrailli yetkililer, İsrail güçlerinin Golan Tepeleri’ndeki tampon bölgeyi geçerek 1973’ten sonra ilk kez Suriye topraklarına girdiğini bildirdi.

– SMO, ABD destekli terör örgütü PKK/YPG’nin işgali altındaki Münbiç’i kurtararak Fırat Nehri’nin batısındaki en büyük terör yuvasını temizledi.

– İsrail ordusunun, 61 yıllık Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye genelinde bu akşam düzenlediği hava saldırılarında 100 ayrı hedefi vurduğu bildirildi.

– AA ekipleri, Suriye’de devrilen ve yüz binlerce kişiyi işkenceden geçiren Beşşar Esed rejimi tarafından kısa süre önce işkenceyle öldürüldüğü anlaşılan kişilerin cesetlerine ulaştı.

– Suriye’de devrilen Beşşar Esed rejiminin işkence merkezi olarak nitelendirilen Sednaya Hapishanesi’ndeki gizli bölme iddiaları araştırılıyor, AA ekiplerin çalışmalarını görüntüledi.

– Güney Kore’de 3 Aralık’taki sıkıyönetim ilanı nedeniyle hakkında yürütülen soruşturma kapsamında Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol için seyahat yasağının getirildiği bildirildi.

10 ARALIK

– İsveç’in başkenti Stockholm’de 2024 fizik, tıp, kimya, edebiyat ve ekonomi dallarındaki Nobel Ödülleri törenle sahiplerine verildi.

– Güney Kore Ulusal Meclisi, 3 Aralık’taki sıkıyönetim ilanı nedeniyle Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’un “derhal” gözaltına alınmasını içeren karar tasarısını kabul etti.

– Seul Merkez Bölge Mahkemesi, eski Savunma Bakanı Kim Yong-hyun hakkında, Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’un 3 Aralık’taki kısa süreli başarısız sıkıyönetimin ilanı ile “bir ayaklanma başlatmasına yardım ettiği” suçlamasıyla tutuklama emri çıkardı.

11 ARALIK

– Afrika Boynuzu ülkelerinden Etiyopya ile Somali arasında bir süredir devam eden Somaliland krizi Türkiye’nin arabuluculuğunda çözüm yoluna girdi.

– Suriye’nin Münbiç ilçesinde, terör örgütü PKK/YPG, TRT Haber ekip aracına dronla saldırı düzenledi.

– Afganistan’daki intihar saldırısında geçici hükümetin Göç ve Geri Dönüşler Bakan Vekili Halilurrahman Hakkani öldü.

– ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM) Komutanı General Michael Erik Kurilla, Suriye’de terör örgütü PKK/YPG ile görüştü.

12 ARALIK

– BM Genel Kurulu, UNRWA’ya desteğin yinelendiği ve İsrail’e uluslararası yükümlülüklerini yerine getirme çağrısı yapılan karar tasarısını kabul etti.

– Bulgaristan ve Romanya, Avrupa Birliği’nin (AB) vizesiz seyahat bölgesi Şengen’e karadan da dahil oldu.

– Suriye’de kaybolan ABD vatandaşı Travis Pete Timmerman, devrilen rejimin Sednaya Hapishanesi’nden çıktıktan sonra bulunduğu Şam kentinde AA tarafından görüntülendi.

– ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile temaslarda bulunmak üzere Ankara’ya geldi.

– Türkiye’nin Nuakşot Büyükelçisi Burhan Köroğlu, Şam Büyükelçiliği Geçici Maslahatgüzarı olarak görevlendirildi.

– ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump, Time dergisi tarafından “Yılın Kişisi” olarak belirlendi.

– Suriye’nin başkenti Şam’daki havalimanına giden yolda yaklaşık 100 kişiye ait ceset kalıntıları ve ceset torbaları bulundu.

13 ARALIK

– Dışişleri Bakanı Fidan, ABD’li mevkidaşı Blinken ile ikili görüşme yaptı.

– Fransa’da Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, merkez sağcı Başbakan Michel Barnier liderliğindeki azınlık hükümetinin 4 Aralık’ta güven oylamasıyla düşmesinin ardından, seçim ittifakı ortaklarından merkez sağcı Demokrat Hareketi (MoDem) Lideri François Bayrou’yu başbakan atadı.

– SMO’nun başlattığı Özgürlük Şafağı Operasyonu kapsamında terör örgütü PKK/YPG’den kurtarılan Münbiç ilçesinde, örgütün terörist faaliyetler için kullandığı bir hastanenin altında tünel ağı bulundu.

14 ARALIK

– Güney Kore’de muhalefet partilerinin, Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’un 3 Aralık gecesi başarısız sıkıyönetim ilanı nedeniyle görevden alınması için meclise sundukları yeni önerge oylanarak kabul edildi.

– Ulusal Mecliste azledilmesine yönelik önerge kabul edilen Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, Anayasa Mahkemesi konuya ilişkin karar verene kadar görevinden uzaklaştırıldı.

– Türkiye’nin Şam Büyükelçiliğinde Türk bayrağı göndere çekilerek 12 yıl aradan sonra elçilik faaliyetleri yeniden başladı.

15 ARALIK

– Suriye’de 61 yıllık Baas rejiminin çökmesinin ardından İsrail ile Esed rejimi arasında gizli işbirliğini gösteren belgeler ortaya çıktı.

– İsrail, UCM’nin 21 Kasım’da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında aldığı tutuklama kararına resmen itirazda bulundu.

– İsrail’de hükümet, Suriye’de Baas rejiminin devrilmesiyle işgalini ilerlettiği Golan Tepeleri’nde yasadışı yerleşim birimlerinin genişletilmesine ilişkin “teşvik planını” onayladı.

– Suriye’nin başkenti Şam’ın batısındaki Dimes kasabasında, çöken rejimin lideri Beşşar Esed’in kardeşi Mahir Esed’e ait olduğu tespit edilen villanın uyuşturucu üretim merkezi olarak kullanıldığı ortaya çıktı.

16 ARALIK

– Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Federal Mecliste yapılan oylamada güvenoyu alamadı. Ülkede erken seçim süreci başladı.

– Suriye’deki Baas rejiminin devrik lideri Beşşar Esed, ülkeden kaçmasından sonra yaptığı ilk açıklamada, çatışmalar sırasında Rus üssüne sığındığını ve Moskova’dan gelen talimatla buradan götürüldüğünü iddia etti.

17 ARALIK

– Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, ülkesine karşı savaşan Kuzey Kore askerleri olduğu belirtilen görüntü paylaştı.

18 ARALIK

– Birleşmiş Milletler Uluslararası Göç Örgütü (IOM), Suriye’de Beşşar Esed rejiminin devrilmesiyle geçen hafta 250 bin kişinin evlerine döndüğünü ve bunlardan 100 bininin ülke dışında yaşayan Suriyeliler olduğunu bildirdi.

– Suriye’de Baas rejiminin devrilmesinin ardından Şam Uluslararası Havalimanı yeniden faaliyete geçerken, Suriye Hava Yollarına ait yolcu uçağı yeni dönemde Şam Uluslararası Havalimanı’ndan Halep’e ilk seferini düzenliyor.

– Çin-Hindistan Sınır Sorunu Özel Temsilcileri Toplantısı, 2019’dan bu yana ilk kez düzenlendi.

– 19 ARALIK

– Fransa’da mahkeme, eski eşini uyuşturarak yıllarca çok sayıda erkeğin tecavüzüne maruz bıraktığı suçlamasıyla yargılanan başsanık Dominique Pelicot ve davanın diğer sanıklarına 3 ila 20 yıl arası hapis cezası verdi.

– Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna ile ön koşul olmadan, İstanbul’da 2022’de varılan anlaşmalar temelinde görüşmeye hazır olduklarını söyledi.

– Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Suriye’de Beşşar Esed rejiminin devrilmesinden sonra Moskova’nın, Hmeymim üssünü kullanarak 4 bin İran yanlısı savaşçıyı Tahran’a ulaştırdığını söyledi.

20 ARALIK

– Almanya’nın Magdeburg kentinde bir kişi, aracını Noel pazarında kalabalığın üzerine sürdü. Saldırıda aralarında 9 yaşında bir çocuğun da bulunduğu 5 kişi hayatını kaybetti.

– Eski Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Rodrigo Rato, ülkesi İspanya’da servetini Maliye’den saklamakla bağlantılı suçlardan 4 yıl 9 ay hapis cezasına çarptırıldı.

– ⁠ABD Dışişleri Bakanlığı Yakın Doğu İşlerinden Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Barbara Leaf liderliğindeki heyetin, bugün Şam’a yaptığı ziyarette Heyet Tahrir Şam (HTŞ) yetkilileriyle görüştüğü bildirildi.

21 ARALIK

– Arnavutluk hükümeti, Çinli sosyal paylaşım platformu TikTok’u en az 1 yıl yasaklama kararı aldı.

22 ARALIK

– Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Suriye’nin başkenti Şam’da Suriye’deki yeni yönetimin lideri Ahmed Şara ile bir araya geldi. Fidan, Suriye’ye resmi ziyaret düzenleyen ilk Dışişleri Bakanı oldu.

23 ARALIK

– Fransa’da, Michel Barnier hükümetinin muhalefetin gensoru önergesi ile düşürülmesinin ardından Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından 13 Aralık’ta Başbakan olarak atanan François Bayrou yeni hükümeti kurdu.

– Romanya’da Sosyal Demokrat Partili (PSD) mevcut Başbakan Marcel Ciolacu liderliğindeki “Batı yanlısı” koalisyon hükümeti parlamentoda güvenoyu aldı.

24 ARALIK

– Pasifik Okyanusu’nda bulunan ada ülkesi Tonga’da parlamentoda yapılan oylamada, eski Maliye Bakanı Aisake Eke ülkenin yeni başbakanı seçildi.

– Suriye’deki yeni yönetim, Baas rejimini deviren silahlı gruplarla kendilerini feshetme ve Savunma Bakanlığı çatısı altında birleşme konusunda anlaşmaya vardı.