Küresel sıcaklıklar artıyor: Türkiye’yi nasıl bir yaz bekliyor?

İngiltere’de haziran ayında olağan dışı sıcaklıklar beklenirken, Meksika’da aşırı sıcaklar nedeniyle maymunların öldüğü haberleri geliyor. Küresel ısınmanın yıldan yıla daha çok artması yüksek sıcaklıkların nedeni olarak görülüyor.

Küresel ısınmanın etkileri Türkiye’yi de etkisi altına alıyor. İklim modellerine göre Türkiye, yaz aylarında rekor sıcaklıklarla karşılaşabilir. Geçtiğimiz kışı kar yağışı olmadan ılık geçiren İstanbul başta olmak üzere ülkenin dört bir yanında sıcaklık artışları ve ani hava olayları olabilir.

İklim krizinin etkilerini ve bu yaz bizi nelerin beklediğini Meteoroloji Uzmanı Güven Özdemir ile ele aldık.

“Daha sıcak bir yaz bekleniyor”

Öncelikle Özdemir, iklim krizinden dolayı sıcaklıkların maalesef gün geçtikçe arttığını belirtiyor. Ancak, sistemlere ve modellere bakılması gerektiğini söylüyor. Fransızların ve İngilizlerin yaptığı model çalışmalarına atıfta bulunarak, “Bu çalışmalara göre haziran, temmuz ve ağustos aylarının geçen senelere göre daha sıcak geçeceği öngörülüyor. Elbette bu modeller olasılıklara dayanıyor ve kesin bir garanti yok. Ancak verilere baktığımızda, kışı ılık geçirdiğimiz doğru.

İstanbul, bu kış kar yağışı almadı. İstanbul dışındaki bölgeler ise biraz kar yağışı aldı. İstanbul’un kar yağışı almama sebebi ise metropol olması, yüksek nüfus ve araç sayısı, sanayi ve baca gazlarının maksimum seviyede atmosfere yayılması, hava sıcaklığını artırması ve sera etkisi yapan gazların atmosferde salınımının artmasıdır” diyor.

“Yer altı suları azaldı”

Kış aylarındaki yetersiz kar yağışı, yer altı sularını da olumsuz etkiledi. Özdemir mevcut durumu şu sözlerle anlatıyor: 

“Bu kış, kar kuraklığı yaşadık. İstanbul, Marmara Bölgesi ve diğer bölgelerde de kar yağışı yeterli değildi. Yüksek kesimlerde, örneğin Düzce, Bolu, Kastamonu bölgelerinde, Doğu Anadolu ve İç Anadolu’nun yüksek kesimlerinde kar yağışları görüldü. Ancak Türkiye genelinde kar yağışı azdı. Bu durum, yer altı sularını da etkiledi. Çünkü kar yağışı olmadığı için toprak yeterince beslenemedi. Yağmurlar, yüzey sularını bir miktar besledi ama yer altı suları maalesef azalmaya başladı.”

“Orman yangınları artabilir”

Yüksek sıcaklıkların beklendiği yaz aylarında, sıcak ve kuru havanın etkisiyle orman yangınlarının da yaşanabileceğini işaret ediyor Özdemir.

“Bu yaz da sıcaklık stresi ve yağış stresi devam edecek gibi görünüyor. Özellikle Arabistan üzerinden gelen Basra alçak basıncının getirdiği nemsiz havanın da etkisiyle orman yangınları bile artabilir. Bu nedenle gerekli tedbirlerin alınması gerekiyor.”

“Sıcaklıklar geçen yaza göre 1-2 derece yükselebilir”

Özdemir, sıcakların 1-2 derece daha yüksek görülebileceği bilgisini paylaşıyor ve önemli bir uyarıda bulunuyor:

“Risk faktörlerini göz önünde bulundurarak planlar ve projeler geliştirilmesi önemlidir. Meteoroloji, orman yangınları ile ilgili yeni sistemler kurdu. Ancak bu yeterli değil. Tarım alanları için de önlemler alınmalı. Geçen yıl birçok ürün tarlada yandı. Bu yıl da benzer durumlarla karşılaşmamak için modern sulama yöntemlerine geçmek gerekiyor.

Denizler de daha sıcak olacak. Bu sıcaklık stresi, zaman zaman kuvvetli yağış ve sel olaylarına neden olabilir. Bu nedenle şehir kanalizasyonları ve tahliye sistemlerinin gözden geçirilmesi gerekiyor. Tarım alanlarının sulama sistemlerinin iyileştirilmesi ve korunması önemli.”

Önümüzdeki yıllarda daha sıcak olacak

İklim krizi, tüm dünyayı etkiliyor. Özdemir, küresel olarak düşünüldüğünde hava sıcaklığının şu anda 1.3 derecenin üzerinde olduğunu belirtiyor. “2030’da Paris Antlaşması’na göre bunu 1.5 dereceye kadar tutmayı hedeflemiştik ama bu hedefin üzerine çıkma eğilimindeyiz” diyor ve şöyle devam ediyor:

“Çünkü fosil yakıtları aşırı şekilde kullanıyoruz. Dünya, enerji ihtiyacını karşılamak için fosil yakıtları kullanıyor. Bu da atmosferde sera etkisi yapan gazların artmasına neden oluyor. Atmosferdeki bu gazlar, sıcaklık artışına yol açıyor.

Önümüzdeki yıllarda hava sıcaklıkları 0.5 veya 0.3 derece daha artacaktır. Bu da iklimlerde sarkmalara neden olacaktır. Kışlar daha kısa, yazlar daha uzun ve daha sıcak geçecektir. Denizlerimiz daha sıcak olacak. Kutuplardaki erimelerden dolayı deniz seviyeleri yükselecek. Bu nedenle fosil yakıtlardan vazgeçmek, ormanları artırmak, ekolojik dengeyi bozmadan ağaç dikmek ve beton alanları azaltmak gerekiyor. Bu şekilde sıcaklık artışını azaltabiliriz.”